Slecht kwartaal voor aandelen en obligaties

Aandelen en obligaties zijn het jaar slecht begonnen. Ze stonden het gehele kwartaal onder druk vanwege zorgen over het (mogelijk) versneld terugdraaien van het ruime monetaire beleid door centrale banken als gevolg van de aanhoudende hoge inflatie. Daarnaast droegen de geopolitieke spanningen rondom Oekraïne negatief bij aan het sentiment op de financiële markten.

Amerikaanse centrale bank
In de maand januari werden de financiële markten opgeschrikt door de notulen van de Amerikaanse centrale bank (Fed). Deze wezen op een sneller tempo van renteverhogingen (en meer) dan de markten hadden ingeprijsd. Daarnaast bleek uit de notulen dat er ook werd gesproken over de afbouw van de balans (Quantitative Tightening (QT)) en dat deze afbouw sneller zal gaan dan tijdens de vorige cyclus. In maart verhoogde de Amerikaanse centrale bank daadwerkelijk de korte beleidsrente met 25 basispunten. De dot plot (grafiek waarin de voorspelling van ieder bestuurslid ten aanzien van de toekomstige beleidsrente wordt weergegeven) wijst op nog meer renteverhogingen voor de rest van het jaar. Daarnaast gaven een aantal bestuursleden aan dat een renteverhoging van 50 basispunten in de aankomende beleidsvergadering(en) niet wordt uitgesloten. De bestuursleden van de Fed vinden het versneld afbouwen van het ruime monetaire beleid gerechtvaardigd omdat de inflatie ruim boven de doelstelling van de centrale bank ligt, de Amerikaanse economie sterk en snel is hersteld van de pandemie en de economische groeivooruitzichten boven de trend liggen. Tevens is er sprake van een krappe arbeidsmarkt.

Europese centrale bank
Naast de Fed is ook de Europese Centrale Bank (ECB) gedraaid naar een meer “hawkish” beleid (een minder ruim monetair beleid). Weliswaar werden de belangrijkste rentetarieven dit kwartaal ongemoeid gelaten, maar het reguliere obligatie-opkoopprogramma zal wel sneller worden afgebouwd. Aanvankelijk zouden in het tweede kwartaal maandelijks voor EUR 40 miljard aan obligaties worden opgekocht, maar de ECB verlaagde deze tot EUR 30 miljard in mei en EUR 20 miljard in juni. De opkoop-bedragen voor het derde kwartaal zullen afhankelijk van de (ontwikkeling van de) macro-economische data worden vastgesteld, terwijl de mogelijkheid van een renteverhoging eind dit jaar niet wordt uitgesloten.

Russisch-Oekraïense Oorlog
Naast de monetaire verkrapping door centrale banken stonden aandelen en obligaties dit kwartaal ook onder druk vanwege de geopolitieke spanningen tussen Rusland en Oekraïne. Medio februari werden de financiële markten eerst opgeschrikt door de erkenning van Donetsk en Loegansk in het oosten van Oekraïne als “volksrepubliek” door Rusland. Enkele dagen later volgde de inval in Oekraïne door het Russische leger.

Inflatie houdt aan
In de Verenigde Staten liep de “headline” inflatie dit kwartaal verder op tot 8,5% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar, terwijl in Europa deze opliep tot 7,4%. De prijzen van goederen en diensten exclusief de categorieën energie en voedsel (kerninflatie) stegen in de Verenigde Staten met 6,5% en in Europa met 2,9%.
Inmiddels lijkt het erop dat de opwaartse inflatiedruk langer zal aanhouden en minder tijdelijk is dan eerder werd verondersteld door de centrale banken. De oorlog tussen Rusland en Oekraïne versterkt dit waarbij de stijging van de grondstoffenprijzen (met name olie-en gasprijzen) aanhoudt. Daarnaast worden de wereldwijde aanvoerketens verder verstoord. Hiermee is het inflatierisico hoger dan in de jaren voor corona. 

Aandelen en obligaties beginnen het jaar slecht
Aandelen zijn het jaar slecht begonnen. In Amerika daalden de aandelen met circa 4,6%, in Europa met circa 5,3% en in de opkomende landen met ongeveer 6,1%. Japan deed het relatief beter met een daling van slechts 1,6% (allen in lokale valuta). Beursgenoteerd vastgoed daalde dit kwartaal met ongeveer 4,5% en direct vastgoed bleef vrijwel onveranderd.
Rentes stegen dit kwartaal hard. In Europa steeg de 10 jaars Duitse rente van -0,18% naar 0,55%. De 30 jaars swaprente steeg van 0,48% naar 1,02% en de 30 jaars Duitse rente van 0,19% naar 0,66%. 

Benchmark (geactualiseerd)
ING CDC Pensioenfonds beoordeelt de beleggingsrendementen door deze te vergelijken met een benchmark die is afgeleid van het strategisch beleggingsbeleid. Een benchmark is een meetlat om de prestaties van de beleggingsportefeuille te evalueren op de langere termijn. Het totaal rendement is een gewogen gemiddelde van het rendement van de matching portefeuille en de return portefeuille. Omdat valutakoersen een grote rol spelen bij de buitenlandse beleggingen in de return portefeuille, dekt het fonds de niet-euro valutaschommelingen voor een belangrijk deel af. Het resultaat van deze valuta-afdekking wordt bij het totaal rendement geteld.